7 września 2022 r. w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Koluszkach odbyło się spotkanie poświęcone działalności Oddziału Partyzanckiego „Sama”. Wydarzenie zostało zorganizowane przez Stowarzyszenie Historia Koluszek, Stowarzyszenie Patriotyczne Brzeziny oraz Muzeum im. Leokadii Marciniak w ramach realizowanego projektu „Chłopcy od Sama – niezwykły oddział partyzancki AK” współfinansowanego z Ministerstwa Obrony Narodowej.

Spotkanie otworzył Adrian Kut wykładem przedstawiającym historię powstania oddziału, jego funkcjonowania oraz ukazującym znaczenie największych wykonanych akcji. W tym miejscu warto wspomnieć, że oddział dowodzony przez Romualda Ziółkowskiego, a następnie przez Mariana Nicińskiego „Wirka” powstał 5 lipca 1944 r. i funkcjonował na praktycznie bezleśnym terenie do 19 stycznia 1945 r. ponosząc minimalne straty w ludziach. W czasie funkcjonowania oddział rozbił obóz pracy przymusowej Baudienst w Kaletniku uwalniając 400 junaków, zdobył magazyn uzbrojenia w słotwińskiej parowozowni, udaremnił łapankę we wsi Wierzchy ratując od wywózki wszystkich mężczyzn ze wsi. Ponadto partyzanci przeprowadzili szereg mniejszych akcji wysadzając niemieckie transporty, likwidując szpicli i nękając okupanta.

Następnie zaprezentowano 3 wiernie odtworzone sylwetki chłopców od Sama. Piotr Łyszkowicz opowiedział o umundurowaniu i wyposażeniu jakie używali partyzanci. Zaprezentowano postaci mata Jerzego Żukowskiego „Kapra” w mundurze marynarskim (w którym służył jeszcze w 1939 r.), podchorążych Teodora Zepa „Wit” oraz Jerzego Szperlinga „Nero”.

Trzeci prelegent Grzegorz Panek opowiedział o tragicznej akcji pod Swędówkiem, która o mały włos nie zakończyłaby się likwidacją oddziału w wyniku obławy. Poznając szczegóły tej akcji mogliśmy sobie uświadomić z jakim poświęceniem i trudem funkcjonował oddział. W dalszej części prelekcji przedstawiono dziedzictwo oddziału, jego upamiętnienie, a także przytoczono życiorys ostatniego znanego nam z chłopców od Sama – Eugeniusza Jeża „Świerka”.

Spotkanie zgromadziło około 30 osób, a każdy uczestnik otrzymał wydawnictwo poświęcone Oddziałowi Sama. Na zakończenie odtworzono fragment nagrania ze zjazdu partyzantów w 50. rocznicę utworzenia oddziału w 1994 r., który zakończyli spotkanie hymnem oddziału – pieśnią „Tam gdzie dachy słomą kryte…”.